شرایط تاثیر گذار در طراحی تابلو برق
در مقاله ذیل تصمیم داریم تا شرایط تاثیرگذار در طراحی تابلو برق را با هم بررسی نماییم .
همانطور که میدانید ، محاسبات صحیح و انتخاب مناسب لوازم حفاظتی ، تاثیر بسیار زیادی در حفاظت و طول عمر مصرف کننده ها و نیز پیشگیری از برق گرفتگی و آتش سوزی دارد.
فرض کنید مصرف کننده ای داریم که جریان نامی آن 10 آمپر است و برای حفاظت آن فیوزی با جریان مجاز 50 آمپر قرار دادیم.
در این مدار اگر به هر دلیلی، مصرف کننده ی ما، مثلا جریانی برابر با 40 آمپر بکشد سیم های حامل جریان گرم می شوند و چون جریان اضافی باید به 50 آمپر برسد تا فیوز بتواند مدار را قطع کند ، سیم ها ذوب خواهند شد.
این مسئله باعث آتش سوزی و سوختن وسیله برقی میشود، در صورتیکه اگر محاسبات جریان فیوز به درستی انجام شده باشد ، این اتفاق باعث خطر صدمه رسیدن به مصرف کننده نمیشود.
البته این به این معنی هم نیست که ما برای هر مصرف کننده ، فیوز قرار دهیم که دقیقا همان جریان نامی مصرف کننده را داشته باشد، زیرا جریان وسایل الکتریکی به خصوص الکتروموتور ها در شرایط مختلف الکتریکی و مکانیکی تغییر میابد و گذشته از این ، نوع مصرف الکتروموتور ها، در انتخاب و محاسبات لوازم حفاظتی بسیار مهم است و از استاندارد های مشخصی پیروی میکنند.
به طور کلی ، شرایط مختلفی وجود دارند که یک طراح باید در محاسبه لوازم مختلف ، آن ها را در نظر بگیرد :
- دمای محیط :
دما یکی از مولفه هایی است که به شدت در انتخاب لوازم الکتریکی تاثیر گذار است .
خیلی ساده باید بگوییم که یک سیم حامل جریان ، در دمای مشخص ، جریان مشخصی را از خود عبور میدهد .
حال اگر دمای محیط را 10 درجه افزایش دهیم ، مقاومت سیم بالا رفته و مسلما جریان مجاز سیم کاهش خواهد یافت .
مثلا” جریان مجاز سیم در در دمای 25 درجه سانتی گراد ، 20 آمپر است ، ولی اگر دمای محیط 40 درجه شود ، سیم حدودا” 75% از جریان استاندارد را از خود عبور میدهد ، یعنی: 20A*75%=15A
.2جریان راه اندازی :
جریانی است که یک مصرف کننده ، در لحظه ی وصل از شبکه میگیرد که این مسئله بیشتر در مورد مصرف کننده های موتوری مورد بحث قرار میگیرد .
جریان راه اندازی الکتروموتور ها در لحظه وصل حدودا از 3 تا 8 برابر جریان نامی موتور تغییر میکند که بیشتر ، این جریان به عوامل مختلفی مانند جثه ی موتور ، توان موتور و نوع بار موتور یا نوع کاری که انجام میدهد ، بستگی دارد.
بنابراین، فیوز یا محافظی که برای آن در نظر میگیریم ، اولا”باید موتور را در شرایط عادی زیر بار حفاظت کند و دیگر اینکه بتواند در مدت زمانی که جریان راه اندازی اعمال میشود ، تحمل داشته باشد تا مدار قطع نشود .
.3حساسیت مدار :
- مداراتی وجود دارند که به نسبت کارایی، از حساسیت بیشتری برخوردارند .برای مثال ، یک الکتروموتور اصلی در یک کارخانه وظیفه ی راه اندازی کل این واحد صنعتی را بر عهده دارد.
در اینجا ، مطلوب است از کنتاکتور های مرغوب و با رنج بالاتر از حد نیاز استفاده شود تا کنتاکتور عمر مفید بیشتری داشته باشد و بتواند در شرایط مختلف مقاومت کند .
- در بسیاری موارد از جمله مثال قبل ، تدابیر دیگری نیز باید اندیشیده شود تا احتمال خرابی و بروز مشکلات مختلف برای الکتروموتور به حداقل برسد .
از جمله اضافه کردن لوازم حفاظتی مختلف مانند بیمتال های الکترونیکی پیشرفته که میتوان به کمک آن جریان اضافه بار موتور را کنترل کرد و یا قرار دادن ترموستات و یا ترمیستور های خصوصی که توسط ترموکوپل، سیگنال ای حرارتی را به تابلو برق ارسال کنند تا در صورت ایجاد حرارت بیش از حد داخل موتور ، فرمان قطع را به کنتاکتور بدهد.
4.تعداد قطع و وصل :
در تاسیسات و کارخانه های صنعتی ، موتور هایی وجود دارند که بر حسب کاربری سیستم آن مجموعه ، تعداد ضربه یا تعداد قطع و وصل آن ها بسیار زیاد است .
ما به این موضوع واقف هستیم که هر وسیله ای عمر مفید دارد . بنابراین، باید در این نوع مدارات از کنتاکتور هایی با رنج بالاتر و با کیفیت بالاتری نسبت به دیگر لوازم استفاده کرد.
این موارد بیشترین اثرات را در انتخاب لوازم تابلو برق داشته و تا حدی این محاسبات در فرمول و استاندارد های مختلف وجود دارند ولی بخش دیگر ، نیازمند تجربه و دقت یک طراح میباشد